Przejdź do treści
Fundusze Europejskie

Program Rodzina 500 plus w UE

Pytania i odpowiedzi na temat Programu Rodzina 500 + w UE

 

1. Mieszkamy wraz z dziećmi w Norwegii, gdzie obydwoje z mężem pracujemy. Czy jako obywatele polscy możemy ubiegać się o świadczenie 500+?

W opisanym przypadku cała rodzina przebywa na terytorium Norwegii, tym samym wypłata wszystkich świadczeń rodzinnych (do takich zalicza się również świadczenie wychowawcze 500+) powinna odbywać się wyłącznie na podstawie ustawodawstwa norweskiego.

2. Pracujemy z mężem w Czechach, trójka dzieci pozostaje pod opieką dziadków Polsce. Otrzymujemy na nasze dzieci czeski zasiłek rodzinny. Czy otrzymamy 500+?

Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa W związku z wykonywaniem przez Państwa działalności zawodowej w Czechach, pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych (takim jest również świadczenie wychowawcze) ma tamtejsze ustawodawstwo, dlatego też w Czechach wypłacane są świadczenia rodzinne. Polska, jako państwo właściwe w drugiej w kolejności – ze względu na zamieszkanie dzieci - może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny, w przypadku kiedy kwota świadczeń rodzinnych przyznanych w Czechach będzie niższa od kwoty świadczeń należnych w Polsce w taki sposób, aby rodzina otrzymała jedną najwyższą kwotę świadczeń przewidzianą przez poszczególne ustawodawstwa.

3. Mój mąż pracuje w Niemczech, tam otrzymuje świadczenia rodzinne dla naszych dzieci. Ja z dwójką dziećmi mieszkam w Polsce i nie pracuję. Czy otrzymam świadczenie 500+?

Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. W związku z powyższym, jeżeli współmałżonek pracuje w Niemczech, a pani nie pracuje zawodowo w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych ma ustawodawstwo niemieckie. Polska, jako państwo drugie w kolejności może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny zgodnie z wyjaśnieniami z przykładu 2.

4. Mój mąż pracuje w Niemczech. Ja z dwójką dziećmi mieszkam w Polsce, gdzie pracuję. Czy otrzymam świadczenie 500+?

Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. W przypadku zatrudnienia w dwóch różnych państwach brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. W związku z powyższym, jeżeli współmałżonek pracuje w Niemczech, a pani pracuje zawodowo w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym świadczenia wychowawczego ma ustawodawstwo polskie. Analogicznie do przykładu drugiego Niemcy, jako państwo drugie w kolejności mogą jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny.

5. Mieszkamy razem z dwójką dzieci w Anglii, tutaj obydwoje pracujemy. Jedno z dzieci pozostaje pod opieką babci w Polsce. Czy i na ile dzieci otrzymamy świadczenie 500+?

Zgodnie przepisami unijnymi świadczenia rodzinne w pierwszej kolejności wypłacane są w państwie, w którym prowadzona jest działalność zawodowa, w następnej kolejności brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. W opisanym przypadku państwem pierwszeństwa do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych na wszystkie dzieci – w tym również świadczenia wychowawczego jest Wielka Brytania. Polska, jako państwo drugie w kolejności może wypłacić jedynie dodatek dyferencyjny na zasadach wyjaśnionych w przykładzie 2.

6. Były mąż i ojciec mojego pierwszego dziecka mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii. Ja mieszkam w Polsce z obecnym mężem, naszym wspólnym dzieckiem i dzieckiem z pierwszego małżeństwa. Nie pracuję. Czy dostaniemy świadczenia 500+ na obydwoje dzieci?

Z uwagi na fakt, że ojciec Pani pierwszego dziecka przebywa i pracuje na terytorium Wielkiej Brytanii w odniesieniu do świadczeń rodzinnych (takim jest również świadczenie wychowawcze) na to dziecko będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a wniosek powinien być rozpatrzony przez Marszałka Województwa (Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej). Tym samym, złożony przez Panią wniosek o świadczenie wychowawcze na to dziecko będzie przesłany do rozpatrzenia przez Państwo właściwe w pierwszej kolejności (z tytułu zatrudnienia ojca dziecka) – Wielką Brytanię. Tamtejsza instytucja powinna wydać decyzję w odniesieniu do wszystkich świadczeń rodzinnych, należnych w Anglii. W przypadku, kiedy świadczenia brytyjskie będą niższe, niż świadczenia należne w Polsce, strona polska powinna wydać decyzję w sprawie dodatku dyferencyjnego (zgodnie z przykładem 2). Świadczenie wychowawcze w postaci dodatku dyferencyjnego na pierwsze dziecko będzie mogło zostać wypłacone wyłącznie po spełnieniu warunku kryterium dochodowego określonego przepisami polskimi. W odniesieniu do drugiego dziecka decyzja w sprawie świadczenia wychowawczego zostanie wydana wyłącznie w oparciu o przepisy krajowe przez gminę.


Odpowiadamy na pytania o 500+ za granicą

W związku z licznymi zapytaniami, dotyczącymi postępowania w sprawie świadczenia 500+ w przypadkach, kiedy członkowie rodziny pracują w innych państwach członkowskich UE, EOG lub Szwajcarii przypominamy:

Gdy jeden bądź więcej członków rodziny, występującej o świadczenie wychowawcze, mieszka lub pracuje za granicą wnioski są rozpatrywane przez Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej - ROPS. Dotyczy to także rodziców rozwiedzionych lub żyjących w związkach partnerskich.

 

Przepisy unijne nie pozwalają na pobieranie świadczeń rodzinnych równocześnie w różnych krajach. Na ich podstawie ustalane jest państwo, które powinno świadczenia danej rodzinie wypłacić. Zasady te regulują przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.


Co to jest koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego?

To regulacje, które zapobiegają jednoczesnemu pobieraniu pełnej kwoty świadczeń o charakterze rodzinnym na te same dzieci w dwóch państwach w tym samym okresie.

Świadczenie wychowawcze („500+”) w myśl przepisów unijnych jest klasycznym świadczeniem rodzinnym.


Ile czasu zajmuje rozpatrzenie takiego wniosku?

W okresie przejściowym Marszałek Województwa miał trzy miesiące na wydanie decyzji od momentu złożenia i wpływu wniosku wraz z niezbędnymi dokumentami z organu właściwego do ROPS. Jednak w sytuacji skomplikowanej, w której istnieje potrzeba zebrania dodatkowych dokumentów lub wyjaśnień, w tym z instytucji zagranicznej, termin załatwienia sprawy może zostać przedłużony, głównie ze względu na potrzebę uzyskania odpowiedzi z instytucji zagranicznej.

W każdym przypadku ROPS powinien poinformować o przedłużeniu postępowania ze względu na potrzebę zgromadzenia dodatkowych informacji i wskazać termin jej załatwienia.


Jak przyspieszyć rozpatrywanie wniosku?

Współpraca wnioskodawcy z urzędem jest ma wpływ na przyspieszenie procedur. W przypadku dostarczenia na wniosek ROPS wszystkich niezbędnych dokumentów, oświadczeń oraz informacji, również z instytucji zagranicznych, na temat ewentualnych pobieranych w drugim państwie świadczeń wystąpienie w sprawie za granicę może okazać się zbędne, a decyzja zostanie wydana wcześniej.

 

Postępowanie trwa już bardzo długo, nie mam środków do życia, czy można wcześniej uzyskać świadczenia?

W szczególnych przypadkach, kiedy postępowanie ulega znacznemu przedłużeniu, istnieje możliwość ubiegania się o tymczasowe przyznanie świadczeń rodzinnych w Polsce za okres, w którym instytucja polska nie posiada wszelkich niezbędnych informacji, dotyczących sytuacji w innym państwie. W takim przypadku wnioskodawca może wystąpić do Marszałka Województwa z wnioskiem o tymczasowe przyznanie świadczeń – w oparciu o art. 7 rozporządzenia 987/2009. Należy jednak podkreślić, że wydana na wniosek decyzja ma wyłącznie charakter czasowy i w przypadku otrzymania świadczeń rodzinnych za granicą, może zaistnieć konieczność zwrotu przyznanych w Polsce tymczasowo świadczeń – wraz z ewentualnymi odsetkami. 

 

Program Rodzina 500 plus w UE

Program Rodzina 500 plus jest zgodny z dotychczasową, unijną praktyką koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Pozwala ona ograniczyć przypadki nienależnego pobierania świadczeń przez osoby mieszkające za granicą.

Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przewiduje, że świadczenie wychowawcze nie będzie przysługiwać, jeżeli rodzinie przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze, za wyjątkiem sytuacji, gdy przepisy o koordynacji systemu zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy przewidują inaczej. Rodzice składający wniosek o przyznanie świadczenia są zobowiązani do informowania o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do tego świadczenia, w tym również o zmianie miejsca zamieszkania.

Działania te wynikają z zakazu kumulacji świadczeń o charakterze rodzinnym przewidzianych w przepisach unijnych. Zgodnie z ww. zasadą, wnioskodawca nie będzie mógł jednocześnie pobierać pełnej kwoty świadczeń w dwóch państwach członkowskich, jednak otrzyma najwyższą możliwą kwotę świadczeń przewidzianą w ustawodawstwie jednego z tych państw (z reguły właściwym do wypłaty świadczeń jest to państwo, w którym wykonywana jest praca). Jeśli rodzic przebywa w innym państwie UE i złoży tam wniosek o świadczenia rodzinne, tamtejszy organ informuje o tym fakcie marszałków województw w Polsce. Marszałek zaś przekazuje te informacje do właściwej gminy.

Mechanizm koordynacji świadczeń o charakterze rodzinnym w ramach przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie jest rozwiązaniem nowym. Funkcjonuje już od dnia wejścia Polski do UE, tj. od ponad 11 lat i skutecznie zapobiega jednoczesnemu pobieraniu pełnej kwoty świadczeń o charakterze rodzinnym na te same dzieci w dwóch państwach w tym samym okresie.

W przypadku, gdy osoba ubiega się o świadczenia o charakterze rodzinnym w państwie członkowskim UE, EOG lub Szwajcarii, instytucja właściwa w tym państwie zwraca się z zapytaniem dotyczącym m.in. pobierania polskich świadczeń do instytucji w Polsce. Taka sama procedura jest podejmowana przez polskie instytucje właściwe w sytuacji, gdy w Polsce został złożony wniosek, a członek rodziny przebywa lub pracuje w innym państwie UE. Informacje dotyczące pobierania świadczeń o charakterze rodzinnym w innym państwie wymieniane są pomiędzy instytucjami za pomocą standardowych dokumentów unijnych.

Koordynacja świadczenia wychowawczego będzie odbywać się na tych samych zasadach jak innych świadczeń rodzinnych w ramach państw członkowskich Unii Europejskiej w oparciu o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r.


Informacja o zalecanym trybie postępowania w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego w przypadku gdy zachodzą przesłanki wynikające z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016r. O pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego).

W przypadku gdy dana osoba nie ubiega się o świadczenie na pierwsze dziecko, a zachodzą przesłanki określone w art. 16 ust. 1 ww. ustawy, które powodują konieczność przekazania wniosku tej osoby przez organ właściwy wraz z załączonymi do wniosku dokumentami do marszałka województwa w celu ustalenia, czy mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( ponieważ wnioskodawca lub członek jego rodziny przebywa za granicą), wskazane jest aby osoba ubiegająca się o świadczenie uzupełniła wniosek również o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko (niezależnie od deklaracji wnioskodawcy spełnienia bądź nie kryterium dochodowego).

Powyższe oznacza, że gdy wniosek o świadczenie wychowawcze złoży do organu właściwego osoba przebywająca za granicą lub, której członek rodziny przebywa za granicą w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (najczęściej będzie to wynikać z oświadczenia złożonego w Części II wniosku), to pomimo tego, że osoba ta nie wnioskuje o świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (ponieważ deklaruje np., że nie spełnia kryterium dochodowego lub nie chce na pierwsze dziecko składać wniosku), zasadnie jest wypełnienie również tej części wniosku która dotyczy pierwszego dziecka (Tabela A.). Oczywiście ostateczna decyzja, czy i na które dziecko/dzieci wnioskodawca ubiega się o świadczenie wychowawcze, należy do wnioskodawcy.

Po przekazaniu przez organ właściwy wniosku takiej osoby w trybie art. 16 ust. 1 ustawy do właściwego marszałka województwa, marszałek województwa będzie miał możliwość przeprowadzenia postępowania w odniesieniu do wszystkich dzieci, ustalając czy i w stosunku do których dzieci mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Następnie w stosunku do dzieci, do których mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego marszałek dokona rozstrzygnięcia sprawy i w zależności od okoliczności indywidualnej sprawy poinformuje instytucję zagraniczną o swojej decyzji (również odmownej). Taki tryb postępowania zapewni wnioskodawcy możliwość uzyskania najwyższej możliwej kwoty świadczeń rodzinnych, przewidzianej w ustawodawstwach dwóch zainteresowanych państw – z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Niezłożenie wniosku na pierwsze dziecko, a w konsekwencji brak decyzji polskiej instytucji właściwej – marszałka województwa – w sprawie, może spowodować potrącenie kwoty w wysokości świadczenia wychowawczego ze świadczeń przyznanych w instytucji zagranicznej.

Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej



Ośrodek Pomocy Społecznej
w Szprotawie

ul. Żagańska 6
67-300 Szprotawa
tel/fax: 68 376 32 30

godziny otwarcia:
poniedziałek - piątek
w godz: 7.00 - 15.00

Licznik odwiedziń: 985196