Usługi opiekuńcze

Uprawnieni do usług opiekuńczych

Ustawa o pomocy społecznej wskazuje, że pomoc w formie usług opiekuńczych przysługuje osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innej przyczyny wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobom, które wymagają pomocy innych osób a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Usługi świadczone są w mieszkaniu osoby, która potrzebuje pomocy lub w ośrodkach wsparcia takich jak środowiskowe domy samopomocy, kluby samopomocy, dzienne domy pomocy.

Zakres usług

Usługi opiekuńcze mogą obejmować:

• pomoc w codziennych zajęciach, takich jak robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, załatwianie spraw urzędowych itp.

• mycie, kąpanie, ubieranie, pomoc osobom chorym, dozowanie lekarstw, prześciełania łóżka, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmienie,

• w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z rodziną i otoczeniem,

• specjalistyczne usługi opiekuńcze obejmują np.: pielęgnację wspierającą proces leczenia, rehabilitacje i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub zaleceniami specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lun fizjoterapii. Jest to szczególny rodzaj usług dostosowany do rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Są one świadczone przez specjalistów np. pielęgniarki, rehabilitantów, fizjoterapeutów.

Podmiot właściwy do ustalenia prawa do usług opiekuńczych

O pomoc w formie usług opiekuńczych także specjalistycznych usług opiekuńczych należy zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Nie zawsze konieczna jest wizyta w ośrodku. Można skontaktować się telefonicznie lub wysłać list. Wymagane jest zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z usług opiekuńczych i zalecaną przez lekarza pielęgnacje. Po zgłoszeniu, w przeciągu 14 dni roboczych, pracownik socjalny z OPS odwiedza osobę oczekującą pomocy w jej mieszkaniu i przeprowadza tzw. rodzinny wywiad środowiskowy, którego celem jest ocena sytuacji życiowej podopiecznego. Od wyników wywiadu zależy m.in. ustalenie wysokości odpłatności za usługi. Ośrodek pomocy społecznej w ciągu 30 dni od otrzymania zgłoszenia zapotrzebowania na usługi wydaje decyzję administracyjną o przyznaniu bądź odmowie tej formy pomocy.

Odpłatność za usługi opiekuńcze

Wysokość opłat za usługi zależy od:

• miejsca zamieszkania, jak już wspomniano powyżej szczegółowe zasady odpłatności uchwalają władze miasta, dlatego może się zdarzyć, że dwie osoby mieszkające w różnych gminach mogą zapłacić różne kwoty za taką samą usługę. W celu uregulowania zasad udzielania i odpłatności za usługi Rada Miejska podejmuje uchwałę.

• dochodu netto w ustawie o pomocy społecznej zapisana jest generalna zasada (art. 96 ust. 2) mówiąca, że wydatki na usługi, pomoc rzeczową, zasiłki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki okresowe i zasiłki celowe przyznane pod warunkiem zwrotu podlegają zwrotowi w części lub całości, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby zobowiązanej do zwrotu wydatków przekracza kwotę kryterium dochodowego.

• Jeżeli osoba bądź rodzina nie przekracza kryterium dochodowego, które wynosi 528 zł na osobę w rodzinie, 701 zł dla osoby samotnie gospodarującej, nie ponosi odpłatności. W przypadku przekroczenia kryterium ponosi częściową odpłatność tym większą im większe przekroczenie aż do 100% ceny danej usługi.

• sytuacji osób ubiegających się o wsparcie – szczególna sytuacja życiowa osoby korzystającej z pomocy, może być powodem częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat za usługi na okres nie dłuższy niż 6 miesiący w roku.

  Całkowite zwolnienie z ustalonej odpłatności może przysługiwac w przypadku:

  1) korzystania z co najmniej z dwóch rodzajów usług – po przedstawieniu dowodu zapłaty za usługę,

  2) konieczności ponoszenia opłat za pobyt członka rodziny w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej po przedstawieniu dowodu wpłaty,

  3)gdy więcej niz jedna osoba w rodzinie wymaga pomocy w formie usług, w tym co najmniej jedna jest obłożnie chora.

  Częsciowe zwolnienie z ustalonej odpłatności może przysługiwac w przypadku:

  1) pomoszenia udokumentowanych wydatków na leki i leczenie, stanowiących ponad 30% dochodu osoby lub rodziny korzystającej z usług,

  2) udokumentowanego zdarzenia losowego,

  3) udokumentowanego zakupu sprzętu rehabilitacyjnego,

  4) innych przyczyn, znacznie zwiększających koszty utrzymania osoby lub rodizny.

   

Ośrodek pomocy społecznej może przeprowadzić rodzinny wywiad środowiskowy u najbliższej rodziny osoby ubiegającej się o usługi. Wywiad ten ma na celu ustalenie czy rodzina ta udziela pomocy. OPS może ustalić z rodziną wysokość wsparcia finansowego jaką będzie ona świadczyć. Należy podkreślić, że ośrodek pomocy społecznej często będzie kierował się zasadą, że osoba wymagająca opieki i pomocy w pierwszej kolejności powinna oczekiwać jej od najbliższych.

Rodzinny wywiad środowiskowy

Osoba ubiegająca się o pomoc w formie usług opiekuńczych z rodzinnym wywiadem środowiskowym może mieć do czynienia w dwóch przypadkach. Wywiad jest obowiązkowy, kiedy ubiegamy się o wsparcie. Będzie on wtedy przeprowadzony w  mieszkaniu klienta, aby określić sytuację materialną i osobistą w powiązaniu z sytuacją osób wspólnie z nim zamieszkałymi i wspólnie gospodarującymi. W trakcie wywiadu pracownik socjalny może pytać o zgromadzone oszczędności, wartość posiadanych ruchomości i nieruchomości. Odmowa udzielenia informacji może spowodować, że OPS nie przyzna pomocy. Wywiad może zostać przeprowadzony również u najbliższej rodziny. Ta sytuacja ma miejsce gdy OPS decydujący o udzieleniu pomocy szuka osób, które powinny świadczyć pomoc mają takie możliwości a tego nie czynią. Ośrodek może badać sytuację majątkową i osobistą najbliższej rodziny nawet jeśli nie zamieszkuje z klientem. Działania te podejmowane są w celu ustalenia czy rodzina jest wstanie pomagać osobiście lub uczestniczyć w kosztach usług opiekuńczych.

Tabela odpłatności za usługi opiekuńcze dla osoby samotnie gospodarującej:

Tabela odpłatności za usługi opiekuńcze dla osoby w rodzinie:

SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi są szczególnym rodzajem usług specjalistycznych. Pomoc udzielana jest tu wyróżnionej grupie osób. Zasady jej przyznawania i odpłatności określa rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej, a nie tak jak w przypadku usług opiekuńczych regulacje prawa miejscowego.

Cenę 1 godziny specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi ustala ośrodek pomocy społecznej, na podstawie analizy kosztów realizacji tego zadania lub wynika ona z umowy zawartej przez ośrodek pomocy społecznej z podmiotem przyjmującym zlecenie realizacji zadania.

Opłata za specjalistyczne usługi stanowi iloczyn ceny, o której wyżej mowa, wskaźnika odpłatności określonego w procentach, o którym mowa w tabeli, oraz liczby godzin świadczonych usług w ciągu miesiąca.

Ośrodek pomocy społecznej wydaje decyzję o liczbie godzin przyznanych miesięcznie specjalistycznych usług oraz o wysokości odpłatności.

Przy określaniu komu przysługuje pomoc w formie usług specjalistycznych zastosowanie ma ogólna zasada dotycząca usług zapisana w ustawie o pomocy społecznej przytoczona wcześniej.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi, mogą one obejmować:

• uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza uczenie umiejętności zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych, w tym funkcjonowania społecznego, motywowania do aktywności, prowadzenia treningów samoobsługi i umiejętności społecznych, wspieranie w formie asystowania w codziennych czynnościach życiowych, utrzymywanie kontaktów z domownikami, rówieśnikami w miejscu nauki i pracy, organizowanie i spędzanie czasu wolnego, korzystanie z usług różnych instytucji,

• interwencje i pomoc w życiu w rodzinie w tym poradnictwo specjalistyczne, wsparcie psychologiczne, ułatwienie dostępu do edukacji i kultury, koordynowanie działań innych służb na rzecz rodziny podopiecznego,

• wparcie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia poprzez szukanie informacji o pracy pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą,

• pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi poprzez naukę planowania budżetu, asystowanie przy ponoszeniu wydatków, usamodzielnienie finansowe,

• usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu,

• zapewnienie dzieciom i młodzieży z głębokim upośledzeniem dostępu do zajęć rewalidacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli nie mają ich zapewnionych.

Procedura ubiegania się o wsparcie jest podobna jak w sprawach o usługi opiekuńcze opisane wcześniej. Wyjątkiem a raczej dopełnieniem jest zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia uzasadniające korzystanie z tego rodzaju usług. Zaświadczenie to powinien wystawić lekarz psychiatra. Lekarz może określić ilość godzin usług. Jednak o ilości przyznanych godzin ostatecznie decyduje OPS.